Veganisme betekent voor mij compassie voor andere levende wezens. Ik wil niet langer deelnemen aan een systeem waarbinnen pijn, opgesloten zijn, lijden, kunstmatig insemineren, moeder en kind scheiden en doden/slachten normaal is. Het betekent voor mij ook nadenken over waar mijn eten vandaan komt, wat doet het doet met mijn gezondheid en of welk effect het heeft op andere levende wezens. Het is voor mij bewustwording van hoe we omgaan met elkaar, met de planeet en al wat daarop leeft.
Heb je het over een vegan dieet, dan gaat het erom dat je geen dieren of dierlijke producten consumeert. Dit houdt dus in geen vlees, kip, vis, eieren, melk, honing, zuivel.
Mijn verhaal – waarom ik voor veganisme koos
Ik begon met bloggen als uitlaadklep op HeadvillageThings. Het was meer een online dagboek om mijn ziekzijn bij te houden. Van lieverlee kwamen er wat recepten op die ik lekker vond, maar niet kon onthouden. Een persoonlijk kookboek dus. Ik stapte over naar Silphya’s Kitchen en de ellende maakte plaats voor alleen nog maar verhalen en recepten.
Het hielp me mijn gedachten te ordenen en te bedenken wat we nu weer eens zouden gaan eten. In de loop der jaren zijn er vele recepten bijgekomen, en evenzoveel ook weer verwijderd. Het groeide uit tot een heus foodblog met abonnees en interactie met de lezers.
In 2020 was Covid-19 een feit, we moesten massaal thuis werken en binnenblijven en ik werd op de koop toe ziek: weer een burnout. Ik zag het allemaal niet meer zitten en wist me geen raad met mezelf en de wereld. Om een lang verhaal kort te maken besloot ik eens kritisch naar mijn voeding en mijn dagelijkse beweging te kijken. Daar viel op beide vlakken heel wat winst te behalen!
Ik besloot om rood vlees te mijden, want dat zou beter zijn voor je. Eigenlijk kwam het er op neer dat ik alleen nog kip en vis at. En natuurlijk zuivel, eieren, zelfgemaakte yoghurt etc. Ik zorgde er voor dat ik alleen nog maar scharrelkip eieren at en scharrelkip. De vis moest bepaalde keurmerken hebben zodat ik ook daarbij kon zien dat het ‘goed was’ voor de dieren. Of in ieder geval beter.
Ik weet niet meer precies wanneer het was, of hoe het zo kwam, maar ik stuitte op veganistische YouTube kanalen en hoorde meer over de “diervriendelijke” processen in onze zuivel- en vleesindustrie. Al snel besloot ik om alles te laten staan en vegan te worden. Eigenlijk bijna van de een op de andere dag. Ik had té veel filmpjes gezien, verhalen gelezen en foto’s onder ogen gekregen om mijn ogen er nog voor te kunnen sluiten!
Je hoort zo vaak “ik ben gek op dieren!” en ziet dan dezelfde mensen vervolgens een biefstuk naar binnen werken. Maar maar maar … dat was ook een dier, nu een lijk dat je zit te verorberen. Ik kan het niet meer.
Ik denk dat we allemaal moeten nadenken over wat we zelf kunnen doen om de wereld een stukje mooier te maken. Stapje voor stapje beginnen steeds meer mensen in te zien dat we prima – en misschien zelfs beter – kunnen leven met een plantaardige leefstijl. Ben je benieuwd naar hoe je kaas en eieren dan moet vervangen? Lees het hier.
Waarom vegan?
Ik werd vegan om verschillende redenen, maar het begon met mijn gezondheid. Al snel kwam daar het aspect van dierenleed bij en voor ik het wist dacht ik ook na over de toekomst van de planeet. En hoe het toch mogelijk is dat we voer verbouwen voor dieren, dat we die dieren vervolgens opeten terwijl er elders in de wereld mensen omkomen van de honger!
Dieren hebben gevoel, ze ervaren pijn en plezier. Net als wij. Kijk maar naar je hond of kat. Een koe of een varken is wat dat betreft niet anders. Ze hebben recht op leven!
Er is genoeg informatie te vinden in de bibliotheek, op internet of Netflix. We kunnen allemaal kiezen om niet mee te doen aan de wreedheden in de industrie. En dat kan allemaal zonder in te moeten leveren op smaak.
Wreed
Meer dan 59 miljoen land- en zeedieren worden per jaar gedood. Voor ons “plezier”.
De dieren worden verminkt, krijgen niet de medische zorg die ze soms nodig hebben, en worden vroegtijdig van het leven beroofd. Je wenst het je ergste vijand nog niet toe.
Informeer jezelf en trek je eigen conclusies. Probeer los te komen van wat we al eeuwen doen of gewoon vinden. Negeer de go with the flow-mentaliteit en zoek je eigen weg.
Vlees
Is het jou wel eens opgevallen dat je eigenlijk nooit varkens ziet? Varkens zijn altijd binnen in stallen. En nee, die stallen zijn niet (altijd even) schoon. Varkens worden kunstmatig geïnsemineerd. Na de bevalling ligt moeders veelal tussen hekken, de biggetjes kunnen er maar net bij. Ik heb verhalen gehoord en filmpjes gezien waarbij staartjes zonder verdoving worden afgeknipt, tanden zonder verdoving worden getrokken. Het gekrijs gaat door merg en been.
Koeien worden kunstmatig geïnsemineerd. Na de bevalling worden de kalfjes veelal direct weggehaald. Stiertjes worden kalfsvlees. Koetjes wacht hetzelfde lot als hun moeder. Weleens een koe horen loeien waarbij haar pasgeboren jong bruut wordt weggehaald? Hoe kunnen we moeder en kind zo bruut van elkaar scheiden. Om maar te zwijgen van de rest wat we met ze doen!
Zuivel
De hele zuivel industrie draait om het saboteren van het moederschap. Zoals het in Engelstalige landen zo mooi wordt gezegd Dairy is scary! Ik heb heel veel interviews gezien waarbij de vraag werd gesteld waarom koeien melk ‘geven’. De antwoorden waren om te huilen. Maar een koe produceert dus alleen maar melk om haar kinderen te voeden. Zolang wij mensen de koe kunstmatig insemineren en de kalfjes weghalen, zijn wij voorzien van melk. Maar het is toch op zijn minst vreemd te noemen dat wij koemelk drinken terwijl het kalfje kunstmatige voeding krijgt. Lees deze zin eens rustig, denk er eens over na:
De koe wordt kunstmatig geïnsemineerd. Ze bevalt van een kalfje. Dat kalfje halen we bruut weg bij de moeder. Het pasgeboren kalfje krijgt weet-ik-veel-wat voor voeding. En wij drinken de koemelk. Melk wat wij absoluut niet nodig hebben voor onze gezondheid.
Als een mens een glas kamelenmelk, hondenmelk of moedermelk krijgt aangeboden begint ‘ie te kokhalzen…
De koe wordt – soms meerdere keren per dag – mechanisch gemolken. Op deze manier produceert ze ‘lekker veel’ melk. Deze methode levert vaak ontstoken en pijnlijke uiers op. Niet zelden komt er viezigheid vanuit die ontstekingen bij de melk. Lust je nog een glaasje?
Als het kalfje vrouwelijk is wacht haar hetzelfde lot als haar moeder, waar ze zo bruut bij was weggehaald. Mannelijke kalfjes worden als waardeloos gezien in de zuivelindustrie, maar leveren nog wel kalfsvlees op. Zonder moeder wachten ze in kille hokken op wat komen gaat. Een slachting voor hun sappige malse vlees.
Lees hier een verhaal over de zuivelindustrie.
Eieren en kippen
Vogels leggen in de natuur nooit iedere dag een ei, hoe zou het ook kunnen? Het maken van een ei is een behoorlijke belasting voor de kip en het levert geen voordelen op. Legkippen zijn zo gefokt dat ze elke 25 uur een ei leggen. Ze leggen tot 320 eieren voordat ze, 17 maanden oud, in een krat worden afgevoerd naar het slachthuis. Het lichaam van de kip is hier niet op berekend. Vaak hebben de kippen een te kort aan calcium, wat dan onttrokken wordt aan het eigen skelet. Als kippen hun eigen eieren opeten, kan dat een teken zijn dat ze bouwstoffen tekortkomen. Kippen die niet meer voldoende productief zijn worden geslacht. Dat geldt ook voor biologische kippen. Er worden evenveel haantjes geboren als kipjes. Zij kunnen geen eieren leggen en zijn daarmee waardeloos voor de eierindustrie. Ze worden meestal gedood op de dag van hun geboorte (!). Doorgaans worden ze levend versnipperd of vergast. In Nederland meer dan 45 miljoen per jaar.
Waarom hij geen eieren meer eet.
Het is een ramp voor de planeet
Al die dieren moeten eten, eten wat wij moeten verbouwen op kostbare grond. Grond waar we beter eten op kunnen verbouwen voor mensen. 70% van al het graan in de US wordt gebruikt om boerderijdieren te voeren. 80% van de regenwouden in de Amazone zijn vrijgemaakt voor weilanden. Voor een pond dierlijke proteïne is 12 keer meer land, 13 keer meer fossiele brandstof en 15 keer meer water nodig als voor plantaardige proteïne.
Veel moderne ziekten worden veroorzaakt door het nuttigen van dierlijke producten
Het is bewezen dat een plantaardig dieet bepaalde ziekten kan genezen of een halt toeroepen. Denk hierbij aan diabetes, hart- en vaatziekten en het helpt bij de genezing van kanker. Gekke koeienziekte, varkenspest, vogelziekte… en we gaan maar door met deze industrie.
Het is niet goed voor onze gezondheid:
De dieren krijgen hormonen, antibiotica, genetisch gemodificeerde soja, maïs en granen binnen. Sommige onderdelen van dieren worden gebruikt in diervoeding (kannibalisme?). En dat alles stoppen wij in ons lichaam door dieren te eten.
VEELGESTELDE VRAGEN
Maar mensen eten al dieren en zuivel sinds het begin der tijden
Dat we iets jarenlang hebben gedaan maakt het nog niet normaal of goed. Slavernij was ooit normaal. Kindhuwelijken waren ooit normaal. Dat vrouwen uitgesloten waren van de kieswet was ooit normaal. Dat iets ooit als normaal werd gezien, maakt het nog niet goed voor nu.
Het valt niet mee om vegan te zijn en blijven
De overgang lijkt in het begin erg lastig te zijn. Het is tenslotte een flinke verandering in jouw leven. Je praat en denkt waarschijnlijk over niets anders. Maar net als met iedere verandering geldt ook hier dat het went. En op een gegeven moment weet je niet beter meer. Dan is het een onderdeel van jouw dagelijkse routine.
Soms kan het lastig zijn als je wordt uitgenodigd buiten de deur te eten, en dat er dan niet veel vegan opties zijn. Maar frietjes en salade hebben ze overal, dan eet je van tevoren gewoon wat groenten. Er is zó veel vraag naar plantaardige producten dat het straks de norm gaat worden. Dan zijn er helemaal geen obstakels meer.
Ik kan echt niet zonder kaas hoor!
In kaas zit caseïne, een licht verslavend goedje. Het maakt je kalm, rustig en doet je verlangen naar meer. Een roker rookt graag, een verslaafde geeft niet graag zijn verslaving op. Logisch, rationeel nadenken wordt lastig. Maar als je je verdiept in de zuivelindustrie, zul je je achter je oren krabben en je afvragen of je nou écht niet zonder kan.
Koeien worden continu kunstmatig geïnsemineerd, hun kalfjes worden bij ze weggehaald en de melk wordt via mechanische processen van ze afgenomen. Voeding voor de kalfjes. Door het veelvuldig melken hebben we nog meer melk, wat nodig is om kaas te maken. Koeien produceren geen extra melk voor mensen. Ze produceren melk voor hun kalfjes! Door dat veelvuldige melken hebben ze vaak pijnlijke en ontstoken uiers.
Het is mijn persoonlijke keuze wat ik eet
Of en wat je leest, of en wat je op televisie kijkt, hoe je je haar draagt, is allemaal een persoonlijke keuze. Een kind mishandelen is ook een persoonlijke keuze. Maar wanneer die persoonlijke keuze zorgt voor pijn, leed of zelfs de dood ga je er hopelijk wel anders over denken. Door het consumeren van dierlijke producten houd je dit leed in stand. Ik kies er bewust voor om afstand te nemen van het systeem waarin dierlijk leed gewoon lijkt te zijn. Want waar houden we hier rekening met de persoonlijke keuze van het dier om te blijven leven?
Hoe zit het met vitamine B12 en andere voedingsstoffen?
Met een gevarieerd plantaardig vegan dieet krijg je meer dan genoeg voedingsstoffen binnen. Vitamine B12 echter kunnen wij niet opnemen uit plantaardige voeding, noch kunnen we dat zelf aanmaken (overigens krijgen koeien dit ook toegediend, voornamelijk stalkoeien!). Het is daarom verstandig om een B12 supplement te nemen.
Maar als vegan moet ik zoveel lekkere dingen opgeven
Ik heb nog helemaal niets opgegeven – behalve oude kaas. Ik vervang bepaalde ingrediënten gewoon. En om eerlijk te zijn eet ik nu lekkerder dan voorheen. Dat doet eten met een schoon geweten.
Naast het dieet heb je ook nog duurzaam, fairtrade, verpakkingen, biologisch etc. Moet ik daar allemaal op letten?
We kunnen niet alles tegelijk. Maar denk niet dat je niet bijdraagt als je niet alles doet voor de planeet. Iets doen is nog altijd beter dan helemaal niets doen! Dus alsjeblieft: doe iets, en doe iedere keer een beetje meer. Als we dat allemaal doen wordt die druppel op een gloeiende plaat steeds groter en bereiken we wat.
Een plantaardige maaltijd, een make-up artikel dat niet is getest op dieren, een extra wandeling naar het brengparkje voor flessen, papier en plastic, een extra keertje fietsen in plaats van de auto pakken. Allemaal dingen die je kunt doen om de wereld een beetje mooier, vriendelijker en leefbaarder te maken.
Ik weet waar mijn melk en vlees vandaan komen. Ik weet hoe de dieren behandeld worden. Maar dat is nu eenmaal zo
Dat zei ik ook. In Nederland behandelen we de dieren niet slecht. Kijk maar in de wei. Dacht ik. Maar ergens begon het te knagen. En na mezelf steeds meer te hebben geïnformeerd ben ik ervan overtuigd dat er óók in Nederland flink wat misstanden zijn in deze industrie. Alleen al het woord industrie terwijl we het hebben over levende wezens zegt eigenlijk wel genoeg.
Is het mogelijk om 100% veganist te zijn?
Het kan zijn dat je medicijnen moet slikken die niet vegan zijn. Dan ligt het voor de hand dat je tóch je medicijnen verkiest boven de liefde voor de dieren. Of je hebt een E-nummer over het hoofd gezien. Niemand is perfect en 100% veganist zijn is bijna onmogelijk. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je ineens niet meer vegan bent.
Hoe zit het met circussen, dierentuinen etc.?
Die dieren worden ingezet voor ons vermaak. Dit houdt in dat ze getraind moeten worden om kunstjes uit te voeren. En hoe je het went of keert, dit is niet het natuurlijke gedrag van de dieren. Er is dus sprake van machtsverhouding. Gelukkig is het gebruik van wilde dieren in het circus tegenwoordig verboden.
Dierentuinen en bijvoorbeeld dolfinarium leveren flink geld op. Ze zijn er voor ons vermaak. Maar hoe vermakelijk is het als dieren in (te) kleine kooien of aquariums leven? Een lynx die nerveus voor een hek heen en weer loopt, een ijsbeer die lusteloos ergens ligt te liggen – al dan niet in de schaduw. Het is niet natuurlijk. Je ziet wel dat dierentuinen steeds grotere kooien of stukken land hebben voor de dieren, maar het blijft een verdienmodel ten koste van de dieren.
Tips voor kinderen die nog thuis wonen
Praat met je ouders en probeer ze uit te leggen waarom je kiest voor een plantaardig dieet. En dan maar hopen dat luisteren!
- Als zij het eten kopen en maken, geef ze dan een kookboek met simpele gerechten. Vraag ze om kaas te vervangen door plantaardige kaas of het helemaal achterwege te laten. Vraag om peulvruchten of tofu in plaats van vlees. Informeer jezelf goed zodat jij hen kunt informeren.
- Als zij totaal niet open staan voor jouw keuzes, dan moet je misschien zelf leren te koken. Begin met simpele pasta- of rijstgerechten. En – na een beetje oefenen – zet jij hén een geweldige maaltijd voor. Misschien zien ze dan in dat het nog niet zo’n slechte keuze is.
Misschien loop je nog tegen andere dingen aan. Maar geef niet op! Weet dat het tijd kost om een nieuwe gewoonte eigen te maken. Dit kan zeker wel een paar maanden duren. Maar je weet waar je het voor doet, toch?
Hoe en waar moet je beginnen met een vegan dieet?
Het is jouw leven en gezondheid, dus aan jou de keus of je cold tofu gaat of beetje bij beetje je menu / leefstijl aanpast. Voor wat betreft zuivel, vlees, vis en kip ging ik cold tofu. Maar beetje bij beetje kwam ik erachter dat er in heel veel producten dierlijke ingrediënten zijn gebruikt. Ik leer dus nog steeds bij. Wanneer je kiest voor de beetje-bij-beetje methode:
- Vervang een paar belangrijke of veel gebruikte ingrediënten voor plantaardige ingrediënten. Het ene zul je lekker vinden, het andere niet. Maar geef het de tijd. Het is een kwestie van vallen en opstaan.
- Zoek naar vegan versies van jouw favoriete gerechten of ga zelf experimenteren. Houd het simpel. Een buddha bowl met granen, een paar van je favoriete groenten, tofu en een lekkere dressing is heerlijk. Of zoek een restaurant waar ze vegan opties hebben, probeer het na te maken.
- Er zal een hele wereld voor je opengaan met ingrediënten die je misschien nog nooit gegeten hebt. Edelgistvlokken, linzen, quinoa, havervlokken, tofu, tempeh etc. Variatie genoeg.
- Bezoek vegan foodblogs, stel vragen in een vegan forum. Vragen kost niets en domme vragen bestaan niet. Informeer jezelf, lees artikelen en leer over eiwitten, supplementen, goede en slechte vetten etc. Iedere vegan zal je graag helpen de overstap te maken naar veganisme.
- Je kunt tegenwoordig overal wel terecht voor vegan tussendoortjes of maaltijden. Maar als je gaat reizen wil je misschien wat meer zekerheid. Zorg dan dat je wat simpele dingen mee kunt nemen. Ga je eten bij vrienden of familie en weten ze niet wat ze met jouw dieet aanmoeten? Zeg ze vriendelijk dat alleen aardappelen en groenten prima zijn. Langzaam maar zeker zullen ze dat uit willen breiden. Of neem je eigen eten mee – kook extra – en laat hen er van mee genieten.
- Laat je niet uit het veld slaan als mensen de draak steken met jouw keuzes. En wees andersom niet gemeen omdat zij niet dezelfde ideeën hebben. Je kunt ze hooguit informeren en wijzen op artikelen, documentaires of films. Er zal dan vast iets blijven hangen of knagen.
- Het kan even duren voordat je door hebt wat voor jou werkt. Welke vervangers wel of niet goed zijn voor jou. Waar de een iedere avond vleesvervangers eet, zal de ander geen bewerkte ‘rommel’ meer eten. Niemand is perfect. Herinner jezelf er af en toe aan waarom je de keuze hebt gemaakt voor een veganistische leefstijl.
Meer lezen
- Veganisme forum
- Nederlandse Vereniging voor Veganisme
- Waar kan ik buiten de deur eten? HappyCow
- Daag je zelf uit in de VeganChallenge
Meer kijken
Ed Winters
Ed Winters is vriendelijk en rustig, schrijft boeken, geeft lezingen en interviewt (jonge) mensen. Hun antwoorden zijn soms tenenkrommend, maar Ed blijft altijd rustig en vriendelijk. Hij laat een ieder in zijn waarde. Door hem zijn mijn ogen geopend.
- Website van EarthlingEd: Ed Winters
- Gratis eBook 30 Non-vegan excuses & How to respond to them
- YouTube kanaal van EarthlingEd
- Must see: You will never look at your life in the same way again